جدول سختی کانی ها

 

🔹آپدیت جدول سختی کانیها (Mohs)

💢اضافه شدن سختی های نصف واحد و همچنین معرفی دو ماده ی سخت تر از الماس.
 

چرخه سنگ

🔹چرخه سنگ 

بین سنگهای رسوبی ، آذرین و دگرگونی روابطی معین وجود دارد. با گذشت زمان و تغییر شرایط هر یک از این سنگها می‌توانند به انواع دیگری تغییر یابند. این روابط ، چرخه‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌توان از طریق آن ، راههای مختلفی را پیگیری کرد که مواد متشکله از آن عبور می‌کنند. نحوه نشان دادن سنگهای آذرین به گونه‌ایست که تشکیل شدن آنها را از یک ماگما ، مشخص می سازد. این پدیده به نوبه خود حلقه ای را در زنجیر چرخه بوجود می آورد. سنگهای دیگر ، با استفاده از فرآیندهای مختلف ، از همین سنگهای مادر منشا می‌گیرند.

🔹فرآیندهای موثر در چرخه سنگ

🔸هوازدگی
هوازدگی ، در آغاز به سنگ سخت و جامد حمله ور می‌شود. این نوع سنگ ، یا از سرد شدن گدازه بر روی سطح زمین تشکیل شده است و یا سنگی آذرین بوده که در زیر سطح زمین تشکیل یافته و بعدها به علت فرسایش سطح پوشاننده آن پدیدار شده است. محصولات نهایی عمل هوازدگی موادی هستند که نهایتا در تشکیل سنگهای جدید (رسوبی ، دگرگونی و حتی آذرین) بکار می‌روند.
🔸فرآیندهای حمل و نقل
زمین لغزه‌ها ، آبهای جاری و یخ یخچالها ، در حرکت دادن مواد از محلی به محل دیگر موثر می‌باشند. در یک چرخه آرمانی این مواد نهایتا در کف اقیانوسها قرار می‌گیرند.
🔸فرآیندهای دیاژنز
فرآیندهای دیاژنز لایه‌ای از گل نرم ، شن و ماسه و ریگ را که در کف اقیانوسها قرار گرفته‌اند سفت و محکم می‌کنند و سنگهای رسوبی را تشکیل می‌دهند.
🔸فرآیندهای دگرگونی
اگر چرخه بی‌هیچ وقفه‌ای ادامه یابد، این سنگهای تازه تشکیل شده در کف اقیانوس ، به تدریج در اعماقی بیشتر و بیشتر مدفون شده و تحت تاثیر فشار ناشی از وزن سنگهای رویی ، دما و نیروهای ناشی از حرکات زمین ، قرار می‌گیرند. تحت این شرایط جدید ممکن است که سنگهای رسوبی تغییر یافته و به سنگهای دگرگونی تبدیل شوند.
🔸تشکیل سنگهای آذرین
اگر دما و فشار همچنان افزایش یابند، این سنگهای دگرگونی نیز نهایتا هویت خود را از دست داده و پس از ذوب شدن به صورت ماگما در می‌آیند. سرد شدن این ماگما باعث تشکیل دگرباره سنگ آذرین خواهد شد. به این ترتیب ، چرخه‌ای کامل طی می‌شود.

🔹قطع شدن چرخه کامل سنگ در نقاط مختلف
نکته قابل توجه این است که امکان دارد چرخه کامل سنگ در نقاط مختلف قطع شود. 
☆برای مثال سنگ آذرینی که در زیر سطح زمین تشکیل می‌شود، ممکن است که هرگز رخنمون نیافته و به دلیل عدم تاثیر هوازدگی ، هرگز به رسوبات تبدیل نشود. 
☆از سوی دیگر ممکن است که همین سنگ تحت فشار و دمای زیاد قرار گرفته و بدون عبور از مرحله میانی رسوبی ، مستقیما به سنگ دگرگونی تبدیل شود.

☆قطع چرخه ی کامل ، هنگامی رخ می دهد که رسوبات ، سنگهای رسوبی و یا سنگهای دگرگونی ، بیش از آن در چرخه کامل به راه خود ادامه داده و وارد مرحله بعدی شوند، مورد هجوم هوازدگی قرار گیرند.

🔹نظریه جیمز هوتن درباره چرخه سنگ

چرخه سنگ ، احتمالا برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم ، بوسیله جیمز هوتون مطرح شده است. او در کتاب نظریه زمین خود می‌گوید. بنابراین ما به سمتی هدایت می‌شویم که می‌توانیم گردش مواد را در این کره ، مشاهده کنیم. گردشی که بیانگر عملکرد نوعی صرفه جویی در سیستم طبیعت است. یکی از حالات زمین ، حالت رشد و افزایش است و حالت دیگر آن ، کاهش و واپاشی. بنابراین جهان در گوشه‌ای ویران و در گوشه‌ای دیگر بازسازی می‌شود و فرآیندهایی که جهان بوسیله آنها واپاشی می‌شود، به همان اندازه در چشم علم آشکار می‌باشند که فرآیندهای باز سازنده آن.
 

کاربرد برخی از کانی‌ها

🔹کاربرد برخی از  کانی‌ها 

🔸انسان  در آغاز از کانی ها به همان صورت که از پوستهٔ زمین به‌دست می‌آمدند،استفاده میکرد.
🔸از برخی از کانیها که زیبا ،کمیاب واستحکام خوبی  داشتند برای آرایش وتزئین خود استفاده نمود.چون الماس، فیروزه، یاقوت کبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقیق، و دُرّ کوهی و... که کانیهایی کمیاب وقیمتی شدند. 
امروزه کانیها کاربرد فراوانی در صنعت دارند که کاربردهای برخی از انها در ادامه ذکر خواهد شد:

🔹آپاتیت: کودهای شیمیایی و اسیدفسفریک

🔹ارتوزها: لعاب چینی و کاشی.

🔹آزبست: پارچهٔ نسوز،توری چراغ،عایق حرارتی، لنت ترمز، لوله و ورقه های سیمانی. کاربرد آن به دلیل نقش آن در بروز بیماری در شُش‌ها، ممنوع شده‌است و به کانی نامهربان معروف است.

🔹الماس: جواهر، ابزار برنده و سایند و سرمتهٔ حفاری

🔹الیوین: جواهر و مواد دیرگداز

🔹آمفیبول: جواهر، پارچه مقاوم در برابر آتش و مواد دیرگداز.

🔹اورانیم:سوخت های هسته ای 

🔹باریت: دارو، عکس‌برداری از لوله گوارش، رنگ، پلاستیک، مواد عایق، کاغذ و گِل حفاری.

🔹بنتونیت:  گل حفاری ، خاک رنگ بر، جازبهای اب وآلاینده ها، سرامیک ،تصفیه آب، رنگ بری روغن ،قندونوشیدنی ها

🔹بوراکس: شوینده ها وصنایع دیر گداز برای ذوب فلز

🔹پرلیت : مصالح سبک وزن ساختمان

🔹پلاژیوکلاز: جواهر و نمای ساختمان.

🔹پوزولان :مصالح سبک وزن ساختمان

🔹پیروکسن: جواهر، به‌دست آوردن فلزهای کمیاب.

🔹تالک: کاغذسازی، نساجی، لاستیک سازی، صابون خیاطی، صفحه کلید برق، سرامیک‌سازی، حشره‌کش، عایق پشت بام، پودر بچه و مواد آرایشی.

🔹تورمالین: الکترونیک، به‌دست‌آوردن بُر، جواهر.

🔹توریم : سوختهای هسته ای

🔹دولومیت: ساختن آجر برای آستر کوره‌های حرارتی و سیمان پورتلند.

🔹زرنیخ: پزشکی، رنگ سازی، حشره‌کش و تهیه ارسنیک.

🔹زئولیت : درمکمل غذای دام برای رشد اندامها در کشاورزی برای سبک کردن وهوارسانی به خاک  ،پرورش ماهی ،پالایش نفت و۰۰۰

🔹ژیپس: ساختمان‌سازی، مجسمه‌سازی، کاغذ، کُندکننده در سیمان پورتلند، افزایش باروری خاک، بتونه نقاشی و برای رشد مخمرها در صنعت غذا.

🔹سدیم کربنات: انواع شوینده ها
سرپانتین: سنگ روکار ساختمان، مواد دیرگداز، به‌دست آوردن منیزیم.

🔹سیلویت: به دست آوردن پتاسیم و کلر و کود شیمیایی.

🔹سیلیس: شیشه سازی 

🔹طلا: جواهر، سکه، دندان، ترانزیستورها و دیودها، هواپیماسازی، صنعت فضا و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی، آب کاری طلا، مجسمه‌سازی، لوازم الکترونیکی، ساخت آلیاژهای مخصوص

🔹فلوئوریت: ذوب فلزها و ابزارها نوری، خمیر دندان ودهان شویه ها

🔹کائولینیت: ظرف چینی، کاغذ، رنگ و پلاستیک.

🔹کلسیت: سنگ نمای ساختمان، مجسمه‌سازی، سیمان، تصفیه آب، شیشه‌سازی، چرم‌سازی، ابزارهای نوری برای ایجاد نور پلاریزه، کاغذسازی، کودهای کشاورزی و ذوب فلزها.

🔹کوارتز: ساعت‌سازی، ابزارهای نوری و اخترشناسی، کاغذ، شیشه، سمباده و جواهر.

🔹گرافیت: ساخت بوته کوره های فولاد
تهیه واکس،صنعت برق ساخت مداد و ذغال دینام ها ،رنگ سازی،کاهش سرعت نوترون ها در رآکتور اتمی

🔹گوگرد: اسیدسولفوریک، لاستیک سازی، نساجی، دباغی، رنگ سازی، کاغذسازی، مواد منفجره، کبریت سازی، سم دفع آفت، کود و حشره‌کش وکودهای شیمیایی.

🔹مالاکیت: مواد آرایشی، نمای درونی ساختمان و تهیه مس.

🔹مس: صنعت الکتریکی و الکترونیک، لوله سازی، سکه، ظرف، آلیاژ، رنگ آب و سبز، آبکاری، مواد آرایشی،فرایندهای شیمیایی و محلول شوایتزر (حلال سلولز پنبه).

🔹مسکوویت: استفاده در صنعت، استفاده در شیشه سازی 

🔹منیزیت: آجر نسوز، به دست آوردن منیزیم

🔹میکا: عایق الکتریکی در رادیو، تلویزیون و دیگر دستگاه‌های الکتریکی، شیشه دریچه کوره‌های ذوب فلز، کاغذ دیواری، لاستیک‌سازی، کاغذ معمولی، رنگ روغن نسوز، طلق سماور و چراغ آشپزخانه.

🔹نقره: جواهر، سکه، کاغذسازی و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی.

🔹هالیت: سدیم و کلر، شوینده‌ها، پارچه‌بافی، چوب بری، رنگرزی، چرم سازی، کودسازی، نگهداری مواد غذایی و خنک‌کنندهٔ موتور یخچال، مصارف خوراکی نمک

🔸از بسیاری از کانی‌ها نیز فلزهای مهمی به دست می‌آید یا در فرایند تولید فلز به کار می‌روند: 
🔸سیدریت، مانیتیت، هماتیت و لیمونیت (کانه های آهن)
 🔸اسمیت سونیت و اسفالریت ( کانه های روی)
🔸سروزیت و گالن (کانه های سرب)

🔸 کالکوسیت، کالکوپیریت و کوپریت (کانه های مس).
 

کوارتز

💎 کوارتز (Quartz)

🔹فرمول شیمیایی: SiO2

🔹در دو پلیمرف دمای پائین و دمای بالا که هر دو  در رده‌های مختلف سیستم هگزاگونال متبلور می‌شوند. 

🔹کوارتز در بین  کانی های مختلف تقریباً خالص ترین ترکیب شیمیایی را دارد.

🔹طبق عکس سری باون (سری گلدیش) پایدارترین کانی سیلیکاته بوده بنابراین خواص فیزیکی ثابتی دارد و هیچ گاه تجزیه نمی شود.

🔹فاقد کلیواژ بوده و خاصییت پیروالکتریسیته و پیزوالکتریسیته قوی دارد.

🔻محل پیدایش:
🔹کوارتز یکی از کانی های متداول و فراوان سنگ های آذرین، دگرگونی و رسوبی است. حتی همراه کانی های هیدروترمال نیز دیده می شود.
🔹درپگماتیت های گرانیتی قسمت زیادی از سنگ را کوارتز تشکیل  می دهد.
🔹در محیط های رسوبی به صورت چرت و فلینت رسوب می کند.
🔹سنگ دگرگونی که تماماً از کوارتز باشد را کوارتزیت می گویند
🔹کوارتز فراوان ترین کانی باطله در رگه های فلزدار گرمابی است.

🔻پیدایش در ایران:
🔹در منطقه کوه گبری رفسنجان ، بصورت ژئودهایی با طول چند متر از کلسدونی ، کوارتز شیری ، دودی ، بنفش و نیز بصورت خوشه های کوارتز یافت می شود.
🔹در نهشته های دگرگونی همدان و ملایر رگه های کوارتز شیری رنگ دیده می شود.

🔻کاریرد:
🔹به عنوان سنگ قیمتی یا تزینی- بصورت ماسه، ساینده، ساخت شیشه ، رنگ ، کاغذ سمباده ، عدسی و ...

 

 

💎 کوارتز

⛏ خواص فیزیکی و ماکروسکوپی:

🔹سیستم تبلور: هگزاگونال
🔹شکل بلوری: منشوری با شیارهای افقی بر روی وجوه منشور
🔹رنگ: بی رنگ یا سفید، وجود ناخالصیها آن را رنگین می کند.
🔹جلا: شیشه ای و در برخی از نمونه ها چرب یا درخشان
🔹رخ: فاقد رخ
🔹شکستگی: صدفی
🔹سختی: ۷ 
🔹وزن مخصوص: ۲/۶۵
 

 

💎 کوارتز

🔬خواص نوری و میکروسکوپی:

🔹بی رنگ و فاقد پلی کروئیسم
🔹بلورهای شفاف و عدم تجزیه 
🔹رخ: فاقد رخ
🔹برجستگی: بسیار ضعیف 
🔹بیرفرنژانس: ضعیف، رنگ های تداخلی آن خاکستری تا سفید سری اول
🔹خاموشی: در مقطع طولی موازی و گاهی اوقات بر اثر فشارهای تکتونیکی و دگرگونی در آن خاموشی موجی رخ می دهد. در مقاطع عمود بر محور نوری این کانی خاموش است.
🔹ماکل: فاقد ماکل
🔹طویل شدگی: مثبت
🔹محور نوری: یک محوری مثبت
🔹در کوارتز تعیین علامت طویل شدگی و زاویه خاموشی به دلیل عدم کلیواژ، ماکل و شکل اتومرف مشکل است.
 

مقاله دکتر ارسیا مقتدری کرمیت خواجه جمالی نیریز

مقاله دکتر ارسیا مقتدری 

تشکیل کرمیت و ژئوشیمی عناصر گروه پلاتین و نادر خاکی همراه ان در مجموعه معادن خواجه جمالی نیریز

 

دریافت مقاله
عنوان: مقتدری
حجم: 2.64 مگابایت
توضیحات: مقاله دکتر ارسیا مقتدری
 

مدل جدید منشاء میدان مغناطیسی زمین

نیروی میدان مغناطیسی

 یک مدل جدید نشان می دهد که منبع نیروی میدان مغناطیسی زمین ممکن است فلز منیزیمی باشد که از زمان تولدِ زمین، درون هسته اش زندانی شده است! منیزیم چهارمین ماده معمول (از نظر فراوانی) در لایه های بیرونی زمین است. می دانیم که بیشتر هسته زمین از آهن تشکیل شده است و همچنین آهن و منیزیم براحتی ترکیب نمی شوند. بنابراین تا پیش از این در تصور دانشمندان جایی برای وجود منیزیم در هسته زمین وجود نداشت، اما اکنون این تصور تغییر کرده است.

earth-layersتئوریهای جدید به این موضوع اشاره دارند که زمین از یک

 سری برخوردهای بسیار قوی با سایر پروتوپلنتها متولد شده است. در طول فرآیند این برخوردهای قوی، حرارت و فشارهای بالایی بوجود آمدند که نتیجه آن ترکیب آهن و فلز تحت یک عیار خاص بود. نویسندگان این مطالعه عنوان می کنند که برخورد شدید دو جسم سیاره ای شکل با هم باعث تزریق منیزیم به داخل هسته شده است. مدل جدید نشان می دهد که یک درصد وزن هسته از منیزیم تشکیل شده است.

«جوزف اُرورکه» سرپرست نویسندگان مطالعه، فارغ التحصیل در رشته علوم سیارات از پاسادنا در کالیفرنیا می گوید: «ما فکر می کنیم متوجه این موضوع شده ایم که چرا زمین چهار میلیارد سال پیش دارای میدان مغناطیسی شده است.» «اُرورکه» و «دیوید استیونسن» همکار مؤلف در نگارش مطالعه مدلی را از نحوه بوجود آمدن زمین تهیه کرده اند که رفتار منیزیم در هسته زمین را شرح می دهد. این مدل شرح می دهد که درون هسته زمین، آهن ونیکل ترکیب شده اند و وقتی هسته زمین به آرامی سرد شد، مواد معدنی اکسید منیزیم توسط بارشی «برف مانند» بصورت یک جداره خارجی در بیرون این ترکیب قرار گرفت. این برفِ منیزیم جامد سبکتر از فلز مایع بود و در جداره ی بیرونیِ فلز مایعی که خارج از هسته بود شناور شد، آنرا به چرخش درآورد و حرارت مجموعه را بالا برد که باعث بوجود آمدن میدان مغناطیس زمین شد.

مدل جدید می تواند به این پرسش مهم در علوم سیاره شناسی پاسخ دهد که «چه موضوعی باعث بوجود آمدن نیروی میدان مغناطیسی زمین در ۴ میلیارد سال گذشته بوده است.» بسیاری از دانشمندان فکر می کنند سرد شدن و سخت شدن آهن در هسته زمین میدان مغناطیسی زمین را بوجود آورده است که به آن ژئودینامو هم می گویند. بهرحال تمامی این مدلها نمی توانستند این موضوع را شرح دهند که چگونه میدان مغناطیسی زمین پیش از اینکه مواد جامدِ درونِ هسته در یک میلیارد سال پیش شکل بگیرند، بوجود آمده است. در حالیکه مدل جدیدِ منیزیمی با تصور وجود یک منبع انرژی جایگزین، پاسخ این سؤال را می دهد.

«اُرورکه» ادامه می دهد: «با در نظر گرفتن مدل جدید، شما مجبور نیستید هر مطلب جنون آمیزی را در توضیح ژئودینامو قبول کنید.» البته محققین می گویند که این مدل جدید می بایست در آزمایشات تجربی اثبات شود. در حقیقت مؤلفین می بایست چگونگیِ رفتارِ منیزیم در فشار و حرارت بالایی که از برخورد دو سیاره به وجود آمده را شرح دهند. ربکا فیشر، دانشجوی فوق دکتری در موزه تاریخ طبیعی اِسمیت سونیان در واشنگتن که نقشی در این مطالعه نداشته است می گوید: «این ایده جذاب ترین ایده ایست که تاکنون مطرح شده است. به هرحال پیش از آنکه بطور قطعی بگوییم چه مقدار منیزیم وارد هسته شده است، ما به داده های تجربی بیشتری احتیاج داریم.» در حال حاضر یک گروه مجرب در حال هدایت کردن آزمایشات تجربی می باشد. «جیمز باردو» یک ژئوفیزیکدان در مؤسسه de Physique du Globe در پاریس از مطالعاتی سخن رانده که طی آن وضعیت زمین شبیه سازی شده است. این مطالعات برای تایید مدل «اُرورکه و استیونسن» انجام می شود.

«اُرورکه» ادامه می دهد: « داده های کافی برای متقاعد شدن ما در مورد این مدل وجود دارد اما سر درآوردن از جزئیات فراوان به آزمایشات بیشتری احتیاج دارد.» میدان مغناطیسی برای حیات بسیار مهم است زیرا از سیاره و اتمسفر در برابر بادهای خورشیدی محافظت می کند. اطلاع کامل از زمانِ پیدایش میدان مغناطیسی در زمین می تواند به درک این موضوع کمک کند که چه زمانی حیات بر روی کره زمین بوجود آمد و حتی می تواند در پیدایش حیات در سیارات دیگر نیز کمک کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه Nature منتشر شده است.
 

به نام خدا

امیدواریم سایت ما دانش شما را در باره ی زمین شناسی بشتر نماید.